علف کش سیستمیک

علف کش سیستمیک وقتی روی شاخ و برگ گیاه اسپری و جذب می شوند. از طریق مسیر آوندی به سایر اندام ها منتقل می شوند. از انواع این سموم می توان به علف کش گلایفوزیت با نام تجاری رانداپ و دیوران یا کارمکس اشاره کرد. که در ادامه در خصوص این دو نوع سم مفصلا توضیح خواهیم داد.

علف کش گلایفوزیت

همه ساله وجود علف های هرز زیان های زیادی را به باغات و زمین های کشاورزی وارد می کنند، گلایفوزیت جز سموم سیستمیک و غیر انتخابی است که بطور معمول بعد از 10-2 روز می تواند به کنترل علف های هرز در مزرعه کمک کند و عملکرد تولید محصول را بالا برد.  گلایفوزیت بطور گسترده برای کنترل علف های هرز پهن برگ و باریک برگ در مزارع مورد استفاده قرار می گیرد. لازم است برای مقابله با علف های هرز دائمی در مقایسه با علف های هرز یکساله میزان بالاتری از این سم باید استفاده شود. نحوه عمل علف کش گلایفوزیت به این شکل است که این سم از طریق شیره گیاه به قسمت های زیر زمینی گیاه مانند ریزوم، ریشه و غده ها منتقل می شود و علف هرز را از بین می برد. از علائم تاثیر این سم روی گیاه می توان به ظهور علائم کلروز و نکروزه شدن بافت ها اشاره کرد. این علائم ابتدا در بافت های جوان دیده می شود و سپس در بافت های مسن هم مشاهده می شود.  چنانچه گونه های چند ساله دوباره رشد کنند و برگ تشکیل دهند برگ ها تغییر شکل می دهند و لکه های سفید روی آن ها دیده می شود. برای افزایش کارایی و تاثیر گلایفوزیت بهتر است نکاتی را رعایت کنید. برای مثال استفاده از این سم در زمان آغاز فاز زایشی (آغاز گلدهی) و یا بعبارتی پایان دوره رشد رویشی می تواند به افزایش اثرگذاری این سم کمک کند. همچنین می توان برای افزایش تاثیر این علف کش به آن فری گیت یا 2 درصد سولفات آمونیوم اضافه شود. همچنین آبیاری گیاهان در مناطقی که خیلی گرم و خشک هستند می تواند به بهبود اثرگذاری این سم کمک کند.

نحوه عمل گلایفوزیت نیز بدین صورت است که این سم فعالیت آنزیم های دخیل در سنتز اسیدهای امینه ضروری مورد نیاز گیاه را مختل می کند و بدین ترتیب علف هرز از بین می رود. همانطور که اشاره شد گلایفوزیت بطور غیر اختصاصی عمل می کند یعنی احتمال اینکه سایر گیاهان را از بین ببرد نیز وجود دارد. پس لازم است گلایفوزیت بصورت مستقیم روی علف هرز پاشیده شود تا فقط آن را از بین ببرد و آسیبی به گیاهان کشت شده ما در باغ یا مزرعه وارد نکند.

فرمولاسیون علف کش گلایفوزیت

گلایفوزیت از ترکیب گلایفوزیت، آب و سورفاکتانت ساخته شده است و به صورت نمک ایزوپروپیل آمین در بازار وجود دارد. گلایسین بعنوان کوچکترین آمینو اسید موجود در پروتئین هاست که ساختار ماده موثره گلایفوزیت را تشکیل می دهد. البته باید ذکر کنیم که یک گروه فسفونو متیل جایگزین اتم های هیدروژن آمینه گلایسین در این سم شده است. وزن مولکولی گلایفوزیت در این سم 169 گرم است که در مقایسه با سایر مواد موثر موجود بسیار مولکول کوچکی است.

مزایای گلایفوزیت در مقایسه با سایر علف کش ها

بر خلاف سایر علف کش ها که مدت زمان بسیار طولانی در خاک باقی می مانند و اثرات بدی را روی گیاهان غیر هدف می گذارند، گلایفوزیت دارای ماندگاری کوتاهی است. تحقیقات انجام شده در دانشگاه میشیگان نشان می دهد که نیمه عمر گلایفوزیت 40 روز است و در خاک به سرعت به مواد طبیعی و غیر سمی شکسته می شود. عوامل مختلفی چون پی اچ خاک، دما و رطوبت موجود در خاک می تواند روی ماندگاری گلایفوزیت موثر باشد.

مزیت دیگر این سم اینست که خیلی برای انسان سمی نیست. اکثر سموم بعد از ورود به آب و خاک مشکلاتی را برای جانوران و آبزیان ایجاد می کنند اما این سم اگر در دوزی که توصیه شده است استفاده گردد هیچ خطری برای آبزیان ندارد.

نکات ایمنی در زمان سمپاشی با علف کش گلایفوزیت

اگر چه این سم خیلی سمیت کمی برای انسان دارد ولی لازم است در زمان سمپاشی حتما از وسایل ایمنی مانند کلاه، ماسک، عینک و لباس های پوشیده استفاده شود، خصوصا که در زمان کار با گلایفوزیت معمولا از سورفاکتانت استفاده می شود و خطرات آن بیشتر می شود. در معرض این سم قرار گرفتن موجب تهوع، اسهال و استفراغ می گردد. تحقیقات انجام شده در خصوص اثر این علف کش روی حیوانات نشان می دهد این سم اختلال در سیستم عصبی و ایمنی ، نقص های مادرزادی، بروز سرطان و آسیب زدن به DNA نمی شود.

پشت پرده علف کش گلایفوزیت یا رانداپ

بی خطر بودن رانداپ ادعایی بود که توسط تولید کنندگان  آن ارائه شد و اکنون افراد بسیاری از سراسر دنیا خواستار متوقف کردن استفاده از این سم هستند. رانداپ در سال 1964 به بازار عرضه شد. ماده موثر این علف کش که همان گلایفوزیت است. مونسانتو باکتری هایی را شناسایی کرد به گلایفوزیت ها مقاوم اند و ژن مقاومت از این باکتری ها را به گیاهان زراعی مانند سویا و ذرت انتقال داد و گیاهانی مقاوم به علف کش رانداپ تولید کرد. شرکت تولید کننده ادعا کرد این سم برای انسان و جانوران بی خطر است اما مطالعات نشان میدهد مصرف محصولات تراریخته که به رانداپ مقاوم اند و توسط رانداپ سمپاشی شدند اثر مضر زیادی را روی سلامت بشر داشته است. استفاده از این سم به ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن افراد منجر می گردد. نازایی، عقیمی، سرطان و بیماریهای گوارشی جز عوارض مصرف این علف کش سیستمیک است.

مطالعات انجام شده در واشنگتن نشان می دهد استفاده از رانداپ روز به روز بیشتر می شود به این دلیل که علف هرز به آن مقاوم می شود و تنها راهکار شرکت های تولید کننده استفاده از سمومی با سمیت بالاتر برای کنترل علف هرز می باشد.

قاچاق علف کش های خطرناکی چون رانداپ

برای حفاظت از محیط زیست و سلامت بشر باید بدنبال روش های بی خطری جهت مقابله با علف  هرز بود. در کشور ما نیز هیئت نظارت بر سموم در کشور ورود برخی سموم چون کارباریل، اندوسولفان، آمیتراز، آلاکلر و اندوسولفان را در کشور ممنوع اعلام کرد اما قاچاقچیان همچنان به کار خود ادامه می دهند و سالانه مقدار زیادی از سموم را وارد کشور می کنند. در حال حاضر در ایران نیز مواد اولیه رانداپ از چین وارد و در ایران تولید می گردد. رانداپ با وجود خطرات و مضرات زیادی که روی سلامت بشر دارد همچنان 12-10 درصد از کل سموم مورد استفاده در کشور است. نتیجه استفاده از این سم غیر مجاز هم شیوع سرطان در بین ملت ایران است. خبرگزاری نیوزویک گزارش کرده است کشور فرانسه بعد از اینکه اعلام شد رانداپ سرطان زاست استفاده از آن را متوقف کرد اما در ایران هنوز این علف کش مورد استفاده قرار می گیرد درحالیکه با فاش شدن راز پشت پرده این علف کش انتظار می رود، استفاده از این سم در کشور متوقف شود. رانداپ مانع تولید آنزیم epsps در گیاهان می گردد که این اسید آمینه برای تولید پروتئین ضروری است. برای مقابله با اثر این سم تنها راه استفاده از محصولات تراریخته است با گسترش مصرف رانداپ به اجبار لازم است محصولات تراریخته نیز استفاده شود که این راهکار روش مناسبی برای وابسته کردن کشور های مختلف به محصولات تراریخته تولید شده در کشورهای غربیست. با دانستن این راز لطفا به عزیزانتان اطلاع دهید و اگر تولید کننده محصولات کشاورزی هستید از شما خواستاریم مصرف رانداپ را متوقف کنید.